Hirşutizm (Kadınlarda aşırı kıllanma)

Hirşutizm, androjen adı verilen seks hormonuna bağlı kıllanma artışı olarak açıklanabilir. Kıllanma artışı genelde üst dudak, çene, kulak, yanak, alt karın, sırt, göğüs ve üst kol ile uylukta meydana gelir.

Hirşutizm, genelde androjen hormonunun artışına bağlı olarak meydana gelmekle birlikte bazen de kıl köklerinin bu hormona olan duyarlılığının artışı sonucunda da meydana gelebilir.

En sık rastlanılan nedeni, polikistik over hastalığıdır (POH). POH da tipik olarak adet düzensizlikleri, kısırlık, şişmanlık ve hirşutizm gözlenir. Bu hastalığa böbrek üstü bezlerinden androjen salınımını arttıran hipotalamao-hipofzer hastalığın neden olduğu sanılmaktadır.

Androjen salgılayan over (yumurtalık) tümörleri genelde hızlı kıl büyümesine, adet görmemeye ve virilizasyona (memede küçülme, seste kalınlaşma, kliterusta büyüme, alında açılma gibi) neden olurlar. Bu tümörlerden en sık testesteron hormonu salgılanır.

Bazı enzim eksiklikleri ve böbrek üstü bezinden uygunsuz hormon salınımı da hirşutizme neden olabilir. Böbrek üstü bezlerinden en çok salgılanan androjen Dihidroepiandrosteron-sülfattır.

Nadiren diğer bazı durumlarda da (hipotiroidi ve akromegali gibi) hirşutizm olabilir. Herhangi bir nedene bağlanamayan hirşutizm durumları da vardır.

Hirşutizm, hipertirikoz denilen ve yer olarak normal ancak miktar olarak artmış kıllanmadan ayrılmalıdır, çünkü tedavileri farklıdır.

İlaçlardan fenitoin, minoksidil, diazoksit ; kıl büyümesine neden olabilirler. Penisilamin ve streptomisin de çocuklarda benzer etki gösterirler. Hekzakolorobenzen (mantar öldürücü) de kıllanmada artışa neden olur.

Porfiria, hipotiroidizm, dermatomiyozit, akromegali, Hurler hastalığı, Cornelia de Lange hastalığı kıllanmada artışa neden olabilir.

Laboratuvar

Testosteron, Dihidroepiandrosteron-sülfat, bir gecelik (overnight) deksametazon süpresyon testi, iki günlük düşük doz deksametazon süpresyon testi, androstenodiol glukuronid ölçümleri tanıda yardımcı olabilir. Ayrıca şüphelenilen hastalığa yönelik testler de gerekli olabilir.

Tedavi

Tedavide ilaç olarak doğum kontrol hapları, progestinler, spironalactone, simetidine, GnRH analogları, siproteron asetat kullanılabilir.

Kozmetik olarak ağda, depilatörler, elektroliz, traş kullanılabilir.

Altta yatan bir hastalık saptanmışsa buna yönelik tedaviler daima önceliklidir.

Tıbbi tedavi sonucunda hirşutizm hastalarının %23-95 inde düzelme olmaktadır.